De oanwizing fan gemeentlike monuminten

In gemeentlik monumint is beskerme fan it momint dat boargemaster en wethâlders der in beslút oer nimme. Aafke Bekkema, adviseur kultureel erfgoedbelied, sil hjir de kommende perioade mei dwaande wêze. "Wy hawwe ûndersocht hokker objekten en gebouwen binnen de gemeente yn oanmerking komme kinne foar de monumintestatus. Wy hawwe dit dien mei help fan ferskate histoaryske ferienings en belutsen ynwenners. Earder rôp it tydskrift Sa! ynwenners op om har ideeën yn te bringen en gebouwen of oare items foar te stellen."

Wat binne no krekt gemeentlike monuminten? 

Dit binne objekten lykas gebouwen, mar ek tunen, tsjerkhôven, grêfstiennen, brêgen, âlde muorren en parken. Se binne fan útsûnderlike skientme, hawwe in ûnderskiedende arsjitektuer, binne seldsum, of hawwe oare spesjale skaaimerken. Dit makket se fan maatskiplike wearde en it behâld wurdich. Eigners fan potinsjele gemeentlike monuminten binne dêrom de eigners fan wat hiel bysûnders, wat fan grutte maatskiplike wearde. Om te bepalen oft in gebou of objekt dizze wearde hat, moat it earst beoardiele wurde. De gemeente Opsterlân hat hjirfoar de Stichting Monumintesoarch Stipesintrum Friesland ynskeakele.

Hoe wurket sa'n beoardieling? 

Steunpunt is yn jannewaris 2024 begûn mei it beoardieljen fan 'e gebouwen en objekten. De beoardielingen, sawat 550 yn totaal, wurde ferwachte begjin novimber klear te wêzen, seit Aafke. "Wy beoardielje mei in beoardielingsformulier. Wy beskôgje de kultuerhistoaryske wearde, de arsjitektuer, de bouhistoarje, de lokaasje yn 'e omkriten, de fisuele wearde en autentisiteit, en de regionale histoaryske betsjutting. It giet dus net allinich om de tastân fan in gebou of oar objekt, mar ek om de histoaryske ferhalen deromhinne. It ferhalende aspekt fan gebouwen en lokaasjes wurdt hieltyd wichtiger." Op basis fan it formulier wurde punten tawiisd oan in gebou of objekt. Dit kin liede ta trije mooglike útkomsten: it komt net yn oanmerking foar in status, it is karakteristyk, of it wurdt as histoarysk monumint op 'e list set. "Troch deselde kritearia ta te passen as oare gemeenten, wurdt in 'status quo' foar monuminten makke. Dit betsjut dat monuminten op dizze manier fergelike wurde kinne, en de beoardielingsmetoade is dan itselde foar alle gemeenten. Dit soarget foar in goede lykwicht."

Wat bart der folgjende nei't de beoardielingen foltôge binne? 

"Fan de 550 gebouwen en objekten dy't beoardiele binne, wurde der nei ferwachting sawat 70 yn oanmerking brocht foar de gemeentlike monumintestatus. Yn 'e kommende moannen sille wy kontakt opnimme mei de eigners fan dizze gebouwen en objekten foar in gearkomste of in ynformaasjesesje organisearje," seit Aafke. De gefolgen fan 'e monumintestatus sille besprutsen wurde, tegearre mei de beoardieling fan it gebou of objekt, en de status fan subsydzjes en fergunningen foar bygelyks renovaasjes. Dit sil eigners yn steat stelle om in ynformearre beslút te nimmen oer it al of net oanwizen fan har eigendom.

It is wichtich om te notearjen dat oanwizing altyd frijwillich is en de tastimming fan 'e eigener fereasket. "Goede ynformaasjefoarsjenning is krúsjaal. In protte minsken tinke dat as jo ienris in gemeentlik monumint hawwe, neat feroare wurde kin. Dit is net wier; in protte is noch mooglik, mar allinich yn oerlis mei de erfgoedkommisje fan 'e gemeente. Sy advisearje oer de bêste manier om restauraasje of oanpassingen út te fieren. Advys kin ek jûn wurde oer duorsumens- en isolaasjemaatregels." Monuminten wurde alle dagen oanpast oan moderne behoeften. By it renovearjen of feroarjen fan in gemeentlik monumint moat lykwols altyd rekken holden wurde mei de histoaryske wearde fan it gebou of objekt en moat beoardiele wurde oft it karakteristike skaaimerken oantaastet.

Is it mooglik om no suggestjes te dwaan? 

Ja, ynwenners kinne noch altyd suggestjes dwaan. As se tinke dat in gebou of objekt beoardiele wurde moat, kinne se in e-post stjoere nei erfgoed@opsterland.nl .