Argeology
Argeology (Gryksk: αρχαιος – âld, út âlde tiden, λόγος – stúdzje, kennis) of Argeology giet oer it bestudearjen fan minsklike hannelingen yn it ferline oan 'e hân fan materiële objekten en spoaren dy't minsken yn 'e boaiem efterlitten hawwe tidens of nei harren hannelingen. Dizze samling fan objekten en spoaren wurdt it argeologysk erfgoed neamd. De praktyske kant bestiet út fjildwurk en it ferwurkjen fan fynsten, de teoretyske kant bestiet út analyze en ynterpretaasje mei it mienskiplike doel om it ferhaal fan it ferline te fertellen.
De gemeente Opsterlân mei syn streamdelling 't Koningsdiep fertsjintwurdiget in bysûnder gebiet út archeologysk eachpunt. Tal fan fynsten wize op de oanwêzigens fan in protte kultueren dy't hjir yn it fiere ferline libbe hawwe. Tink oan de jager-samlers, dy't hjir oan 'e iggen fan it Koningsdiep wennen. Dit late geregeldwei ta nije wittenskiplike ynsichten: 'ús' 115.000 jier âlde hânbile út Wijnjeterp liet foar it earst sjen dat Neandertalers oanwêzich wiene yn Noard-Nederlân, it 13.000 jier âlde plak Ureterp waard lanlik bekend as it grutste plak en de fûne ark fan 'e 12.000 jier âlde Creswell-kultuer lieten ús sjen dat dizze kultuer, dy't meastal yn Ingelân te sjen is, ek hiel fier nei it easten spoaren efterlitten hie, wat ynsjoch jout yn migraasjepatroanen. Koartlyn is hjir in nij haadstik oan tafoege mei in fynst út 'e 9.500 jier âlde Ahrensburg-kultuer, dy't wy oant no ta benammen út Súd-Nederlân kenne.
Sûnt de Wet op de Soarch foar Argeologyske Monuminten (Wamz) binne gemeenten foar in grut part ferantwurdlik foar it behâld fan harren weardefolle boaiemargiven. Taken en foegen op it mêd fan argeologyske monumintesoarch waarden doe desintralisearre nei it gemeentlike nivo. Juridyske taken fan 'e gemeente omfetsje it adekwaat beskermjen fan it boaiemargyf en it jaan fan aktuele ynformaasje oan inisjatyfnimmers by bygelyks it oanfreegjen fan fergunningen.
