1759: De Gordyk krijt in nije brêge
It Hearrenfean is in 'flecke' (delsetting mei stedlike skaaimerken dy't gjin stêd is) en ûntstien troch de turfwinning en feangraverijen. It Hearrenfean wie in sintraal punt foar it opslaan, ynfieren en ferhanneljen fan spullen. Der waard in soad turf trochfierd. It trochgraven fan de Hegedyk om 1631 hinne wurdt sjoen as stiftingsjier fan It Hearrenfean. Der waard doe in kanaal groeven nei de Hearrefeanster feanen. Dizze Hearrefeanster feanen waarden yn de santjinde iuw troch de Hearre Kompanjons ôfgroeven. Foaral jonkhear Sytse fan Dekema hie hjir in soad besittings. Foar it ferfier fan de turf wie in kanaal nedich. De earste fermelding dêrfan fine wy yn 1630. Op it plak dêr't de feart de Hearrewei krúste, no Hegedyk en Hoofdstraat, waard in brêge en slûs boud: dêr't no de haadbrêge fan It Hearrenfean leit.
Yn 1759 fine wy yn it argyf in dokumint dat ynsjoch jout yn de oanlis fan in nije brêge op dizze lokaasje. De ynwenners fan De Gordyk leinen doe fêst dat der oerienstimming wie om oer te gean ta de oanlis en dat de kosten dêrfoar droegen wurde soenen troch it doarp sels. Greetman (boargemaster) Livius Suffrides Lijcklama à Nijeholt en dêrmei ek de gritenij (gemeente), waard frijsteld om by te dragen oan de kosten. Yn dizze tiid waard der twa kear yn it jier in jiermerk holden en in wyklikse merk. Op de wykmerk waard in soad hannel yn rogge, boekweit en oare guod dreaun. De hannel naam ta neidat der yn 1759 in nije brêge oer de Compagnonsvaart oanlein waard. De brêge fan 1759 kenne wy fan ier topografyske gesichten: in monumintale ophelbrêge mei in ryddek deroer. Yn 1862 waard de brêge opnij ferfongen.
Ferskaat
Ut it dokumint blykt dat de manlike ynwenners fan It Hearrenfean gearkamen yn de doarpsskoalle, om ta in oerienkomst te kommen foar it oanlizzen fan in nije brêge. Ut inkele genealogyske* boarnen en de quotisaasjekohieren* út 1749 op www.allefriezen.nl binne fan de measte neamde manlju út it dokumint de berte- en ferstjerrensdata en de beroppen te efterheljen. It toant de ferskaatheid fan de ynwenners en jout in ynkyk yn de gearstalling fan de Gordyksters dy't der doe wennen. Oanwêzich wienen ûnder mear sulversmidden, in timmerman, mûnder, master linnenwever, de master bakker, in glêzemakker, keaplju, feanbaas en tsjerkfâd, in toumakker, gortmakker, brouwer, destillearder, herbergier, boeren, in sjirurgyn en doarpsrjochter, en de skoalmaster. Underoan de side steane se yn willekeurige folchoarder werjûn.
Ynhâld fan de tekst
Op heden den 3en april 1759, compaerden in de Dorps School van den vlekke Goeredijk de Ingeseten van het selve vlek en hebben na duidelijke voorhoudinge en Leesinge van de acte de data den 16en maart 1759 door de Heren Compagjons van Foois Kuik en Dekema venen aan de Hoog Welgeb. Heer Livius Suffridus Lijklama á Nijeholt grijtman over Opsterland &: &: hebben vergunt het leggen van een Nieuwe Brug over de Compagjons vaart breder ten vernoemden acte gemelt Soo Ist dat wij ondergeschreven Comparanten na riepe overleg aannemen die acte tot des Dorps Laste te nemen en zijn Welgeb. In allesons daar van Cost en Schadeloos te ontheffen in kennisse onse onse handen actuen Utsupra.
Üble Rinecks, Albert Tsjibbes, J. Faaber, Jochem Luitjens, Wulle Gavhus, Enne Jans, Hans Jans, Eyte Tjebbes, Jacob Rienks, Martinüs Jans, Sjoerd Hylkes, Petrus J. Steltman, Adolph Petersen, H.J. Halbetsma, Jan Pijtters Schoolmr, Atze Sickes, Gerrit Jans, Frederikx Herringa, B: Halbetsma, Luytjen Klazes, Harman Jans, Wobbe Alberts, Tjibbe Alberts, J. Homans, Anne Eits, Minne Piers, Freerk Douwes, Douwe Alles, Albert D. Lippes, Foke Jans, Hendrik Bouwes.
De manlike ynwenners fan Gorredijk dy't gearkamen yn de doarpsskoalle:
- Minne (Menne) Piers (1732-1798)
- Anne Eits (Eyts) (.. – 1789) soan fan Eite/Eyte Tjebbes
- Eite Tjebbes (.. _ ..) master timmerman en yserkramer
- Focke/Foke Jans (1743-1815) master linnenwever
- Jacob Rienks (Glas) (1723-1812) glêzemakker
- Bartele Hiddes Halbetsma (1717-1784) master bakker en keapman
- Jacobus Halbetsma (1722-1805) master sulversmid
- Albert Tjibbes/Tjebbes (Hoogeveen) (1696-1767) keapman, timmerman, feanbaas en tsjerkfâd Gorredijk
- Freerk Douwes (1723-1776) toumakker en lineslagger
- Oebele (Uble) Rinks (Rinx, Rinecks) (1716-1780)
- Jochum Luitjens (1708-1791) keapman op Gorredyk, berne yn Terherne
- Jacobus Faber (1700-1765) brouwer en boer
- Enne Jans (1709-1763)
- Martinus Jans (…-...) master smid
- Atze Sickes (Ferwerda) (1705-1774) mûnder Volder
- Sjoerd Hylkes (… – 1790) master gortmakker
- Gerrit Jans (1709-1775)
- Hendrik Bouwes (1725 - ..)
- Wobbe Alberts (Hoogeveen/Hogeveen) (1724 - …)
- Tjibbe Alberts (Hoogeven/Hogeveen) (…-…)
- Jacobus Bernardus Homan (Homans) (1715-1771) sjirurgyn
- Petrus Johannes Steltman (... -1763) sulversmid en doarpsrjochter. Wennen yn de Schansburg.
- Douwe Alles (Stoker) (1710-1762) master stoker en distillearder
- Albert Lippes/Liepes (…-...)
- Jan Pijtters (…-… ) skoalmaster
- Adolph Johann Petersen (…-...) berne te Mecklenburg, Dútslân
- Hans Jans ( …– 1792) feanskipper en herbergier
- Harmen Jans (Vledder) (1701-…)
- Luitjen Klazes/Klases (…-…)
- Frederikx Herringa
- Wulle Gavhus
Boarnen:
- J.J. Spahr van der Hoek en Joh. Frieswijk, De Vlecke Gorredyck (Ljouwert 2000).
- De Hearrenfeanske koerier, 24 oktober 1947.
- www.gorredijk-historie.nl
- www.geneanet.org
- www.allefriezen.nl
