3. Sint-Martenstsjerke

De Sint Martenstsjerke, ek wol bekend as de Dorpstsjerke, is in ryksmonumint en datearret út 1804. Dêr stie eartiids in ferfallen midsiuwske tsjerke dy't yn 1803 sloopt waard, wêrfan de oerbliuwsels tsjinje as it fûnemint foar de hjoeddeiske tsjerke. It inisjatyf foar de bou fan in nije tsjerke waard nommen troch de aadlike famyljes Van Teyens en Van Lynden. 

It tsjerkegebou hat in sobere arsjitektuer. De muorren en toer binne boud fan brúnige mei de hân foarme stiennen en tin sniene voegen fan wite kalkstienmortel. Yn 'e súdgevel binne fiif grutte rûnbôgefinsters pleatst. Yn elk fan 'e twa ôfskuorde koarmuorren is ek in rûnbôgefinster pleatst. De noardgevel hat oan 'e oare kant mar ien rûnbôgefinster, hoewol letter in lytser rûnbôgefinster tafoege is om ljocht op 'e galerij en efter it oargel te garandearjen. It dak is bedekt mei blauwe, glêzen âlde Nederlânske tegels, dy't mooglik noch ôfkomstich binne fan 'e âlde tsjerke. Op it koar is in smei-izeren nokbekroning mei fjouwer S-foarmige dekoraasjes pleatst. De fergulde wynwizer is foarsjoen fan 'e famyljewapens fan 'e famyljes Fockens, Van Teyens en Aebinga van Humalda. De toer, dy't sawat 16 meter heech is, hat in kroanlist mei in timpaan-eftige dekoraasje op elke gevel, mei fjouwer sfearyske hoekekroanen op 'e ûnderbou. Op de achthoekige spits stiet in fergulde bol mei in izeren krús mei in fergulde hoanne derop. Yn 'e tweintichste iuw waard de konsistoarjekeamer tafoege. 

It ynterieur omfettet in útsnien ikehouten preekstoel út 'e Renêssânse út 'e santjinde iuw en in efterste skott, dy't ôfkomstich binne út 'e foarige tsjerke. Ek it doophek, de koperen lessenaar en de koperen kears-

kroan mei trije koperen earms en twa ljochte earms komme dêr wei. De klok út 1793 is ek bewarre bleaun. It ienmanuele oargel waard yn 1856 makke troch oargelbouwer L. van Dam en Soannen út Leeuwarden en waard skonken troch baronesse Van Lynden van Borcharen ta oantinken oan har dochter Ypkjen Hillegonda. It kontrakt mei Van Dam is bewarre bleaun.

Yn 'e midden fan 'e tsjerke lizze twa hurdstiennen grêfstiennen út 1614 en 1635. De grêfstiennen fan 'e âlde tsjerke binne efterlitten en yntegrearre yn 'e flier fan 'e hjoeddeiske tsjerke, om't se it grêfkelder fan 'e famylje Fockens bedekke (letter erfd troch de famylje Van Teyens fanwegen it útstjerren fan 'e famylje Fockens). De tsjerke is omjûn troch in omheind tsjerkhôf. Oan 'e eastkant fan 'e tsjerke leit it omheinde famyljegrêf fan 'e famylje Van Harinxma thoe Slooten. Oan 'e súdkant lizze ferskate santjinde-ieuske grêfstiennen en in mûnegrêfstien. Ek binne der ferskate grêven fan oare aadlike famyljes út Beetstersweach.

 Yn 1967 waard de tsjerke yngeand renovearre. De njoggentjinde-ieuske tsjerkebanken waarden ferfongen troch olivegriene iepen tsjerkebanken en houten fauteuils. De âlde dooppoarte waard foar in part ferfongen en it grêfkelder fan 'e famyljes Fockens en Van Teyens waard restaurearre. De meast resinte restauraasje fûn plak yn 2001, doe't ûnder oare in nij ferwaarmingssysteem waard oanlein. De toer waard doe restaurearre troch de gemeente Opsterlân, dy't neffens in Grûnwet fan 1798 eigener fan 'e toer is. 

Neist tsjerketsjinsten wurdt de tsjerke brûkt foar lêzingen, konserten, tentoanstellingen en is se geregeld iepen foar it publyk.