Ferdwûne tsjerken
Troch de ieuwen hinne binne tal fan tsjerkegebouwen yn Nederlân sloopt of ferdwûn, wêrûnder yn 'e gemeente Opsterlân. Teminsten 15 midsiuwske tsjerken stiene eartiids yn Opsterlân, lykas bliken docht út 'e kapellist út 1315.
Fan 'e midsiuwske tsjerken binne allinnich de Sint-Pitertsjerke yn Ureterp, de Sint-Hippolytustsjerke yn Olterterp en de Sint-Jantsjerke yn Duurswoude oerbleaun. Spoaren fan guon fan 'e ferlerne tsjerken binne lykwols noch oer. Dizze binne soms ûnsichtber foar de bûtenwrâld, lykas in opnij brûkte fundearring ûnder in tsjerkegebou, mar yn guon gefallen binne se ek tige sichtber, lykas tufstiennen dy't yn 'e bûtenmuorren ferwurke binne.
Boumaterialen of fûneminten fan stiennen tsjerken waarden geregeldwei opnij brûkt foar nije tsjerkegebouwen. Guon foarbylden binne de Wite Tsjerke oan de Binnenwei yn Hemrik, de Sint-Martenstsjerke yn Beetstersweach, en de tsjerke fan Wijnjeterp oan de Tsjerkereed yn Wijnjewoude. De achttjinde-ieuske Wite Tsjerke waard foar in part boud op de âldere fûneminten fan in eardere midsiuwske tsjerke wijd oan Sint-Andreas, dy't op itselde plak stie. Fierder binne kleasterstiennen fan in mooglike foargonger fûn yn 'e tsjerkemuorren. Twa opienfolgjende tsjerken stiene eartiids op 'e tsjerketerp fan Wijnjeterp. De hjoeddeiske tsjerke fan Wijnjeterp, boud yn 1778, waard boud mei stiennen fan 'e âldere tsjerke. De noch besteande letgoatyske fyftjinde-ieuske tsjerke fan Duurswoude waard ek boud mei âldere kleasterstiennen, wêrfan de oarsprong net hielendal wis is.
De fisy op religieus erfgoed en de kaart hjirûnder jouwe in oersjoch fan alle tsjerken dy't yn 'e ôfrûne 150 jier ferdwûn binne.
