24. Herfoarme Tsjerke

De Herfoarme Tsjerke fan Terwispel is in karakteristike doarpstsjerke mei in ferlege toer, boud yn 1864. In tsjerke, nei alle gedachten út 'e fjirtjinde iuw, stie earder op itselde plak, mar waard in jier earder troch in desimberstoarm omfallen. Trouwens, dit wie net de earste tsjerke dy't Terwispel hie. Om 1100 hinne stie al in tsjerke op wat no de krusing is fan Alde Dyk en Mouwewei, dy't neffens de tradysje troch de bliksem ferneatige waard. Dizze lokaasje is noch altyd bekend as ûnwaarskamp. By de sloop fan 'e midsiuwske tsjerke op syn hjoeddeiske lokaasje waard in byld fan Sint Barbara, beskermhillige fan tonger en bliksem, ûnder de flier fûn, mooglik ferwizend nei de midsiuwske tsjerke op it âlde plak.

De hjoeddeiske tsjerke is in fjouwer-traveeën halltsjerke mei in trijesidige koar, boud fan brune bakstien. De opkommende muorre wurdt dield troch pilasters en in kroanlist. Houten rûnbôgefinsters mei radiale glêsstaven en kleurd glês binne yn 'e nissen set. It geveldak is bedekt mei swartglaze, golfplaten Friese tegels. It koar is fersierd mei in smei-izeren ornament en in hûn as wynwizer. De omsletten, útstekkende toer bestiet út trije ferdjippings mei hoekepilasters. De twadde ferdjipping hat in rûnbôgefinster mei ien fan 'e twa wizerplaten fan 'e toer. De boppeste ferdjipping fan 'e toer herberget it klokkespul mei dûbele lûds iepeningen oan alle fjouwer kanten. De toer wurdt bekroand troch in houten kroanlist. De achtsidige, ynsnoeide spits is bedekt mei leien yn Ryn-styl. Boppe-op de spits stiet in toerkrús yn 'e foarm fan in appel en in wynhaan. De oerbleaune kanten fan 'e toer dy't boppe de dakhellingen útstekke, binne net gearfoege. Oan beide kanten fan 'e toer foarmet it dak it skip fan 'e tsjerke. 

De koarte westlike gevelmuorren hawwe ek twa rûnbôgefinsters, de iene oan 'e noardkant hat noch syn orizjinele izeren pânser. De ferdjippe yngongsdoar oan 'e westkant is, lykas de rûnbôgefinsters, ûnder in smel rûnbôgeframe pleatst. Boppe de yngongsdoar is in tinkstien mei in ynskripsje dy't ferwiist nei it lizzen fan 'e earste stien op 11 juny 1864. De súdkant fan it skip hat ek in yngong mei natoerstiennen slútstiennen en springers, en in sokkel yn 'e westlike travee. Houten rûnbôgefinsters mei kleurd glês binne yn 'e oare traveeën pleatst. De eastlikste muorre is blyn. Trije rûnbôgefinsters binne ek te sjen oan 'e noardkant fan it skip. 

It ynterieur is noch foar in grut part orizjineel. De flier is fan hout, en de muorren en it tonferwulft binne stúke. De muorre wurdt ôfsletten troch in fries tusken de listwurken en ferdield troch pearen kraagstiennen, wêrby't elke ûnderbou oerienkomt mei de trekstangen. Houten lambrisering rint lâns de muorren, dêr't de tsjerkebanken oan fêstmakke binne. De tsjerkebankwangen lâns it sydskip hawwe izeren rozetten. De dooppoarte leit oan 'e eastkant, en tsjin 'e eastmuorre is in dooptún mei de preekstoel en tsjerkeriedsbanken. Al it meubilêr, útsein de preekstoel, hat in imitaasjeskildering. De santjinde-ieuske preekstoel hat in fiifsidige kom mei in Doryske pilaster op elke hoeke tusken de rûnbôgepanielen, in trep mei izeren balusters, in baldakynfoarmich klankboerd op in roede mei útsnien en skildere blomdekoraasjes op 'e listwurken, en in getten izeren kroaning. It twa-manuale fjouwer-manuale oargel mei haad- en boppewurk waard yn 1878 makke troch L. van Dam en Soannen út Leeuwarden. 

De tsjerke wurdt brûkt foar religieuze doelen en docht mei oan Tsjerkepaad.